Pascal, 19
Haziran 1623 günü Fransa'da Clermont'ta doğdu. Babası kültürlü bir
adamdı. Pascal yedi yaşına gelince, babası Paris'e yerleşti. Yedi
yaşına gelen parlak çocuk öğrenimine başladı. Kendisi gibi çok güzel ve
kültürlü iki kız kardeşi vardı. Özellikle Jak Qualine, Pascal'ın
yaşamında önemli rol oynamıştır. Kız kardeşinin bu etkisi bazen iyi,
fakat çoğu kötü yönde olmuştur.
Pascal doğduğunda,
Descartes yirmi yedi yaşındaydı. Descartes öldükten sonra Pascal daha
on iki yıl yaşadı. Newton'dan sadece birkaç yıl önce doğmuştur.
Descartes ve Fermat gibi büyük matematikçilerle çağdaş olması bir yerde
kendisi için bir şanssızlıktı. Bu nedenle, tek başına oluşturabileceği
olasılıklar kuramının keşfini Fermat'la paylaştı. Kendisini harika
çocuk diye ünlü yapan yaratıcı geometri fikrini, kendisinden daha az
ünlü olan Desargues'dan esinlendi. Daha çok din ve felsefe konularına
eğildiği için matematiğe az zaman ayırdı. Kız kardeşi ona bu konuda
egemendi. Buna karşın, yapabileceğinin çok daha fazlasını verdi.
Pascal, çok erken gelişen bir çocuktu. Fakat, vücutça oldukça
zayıftı. Bunun tersine, kafası çok parlaktı. Öğrenimi başlangıçta çok
başarılı geçiyordu. Çok küçük yaşta olmasına rağmen, matematiğe
gösterdiği ilgi çok dikkati çekiyordu. Hatta, matematik problemleriyle
gece gündüz uğraşmaya başladı. Sağlığının bozulacağından kuşkulanan
babası, bir aralık onun matematik çalışmasına engel olduysa da, onun bu
davranışı Pascal'ın matematik çalışmasına daha çok yöneltti. Geometri
çalışmak için oyunlarını bıraktı. On iki yaşında babasına, geometrinin
ne dernek olduğunu sordu. Euclides'in "Elements" adlı geometri kitabını
kısa bir zaman içinde yutarcasına bir roman gibi okudu.
Hiç bir yardım görmeden ve hiç bir geometri okumadan, çok küçük yaşta
bir üçgenin iç açılarının toplamının 180 derece, yani iki dik açı
olduğunu kanıtlamıştır. Daha önce, hiç bir kitabı okumadan, Euclides'in
birçok önermesini ispatlamıştı, Yine, Pascal hakkında abartma yapmaktan
özellikle kaçınan kız kardeşi Gilbert'in anlattıklarına göre; Pascal
Euclides'in ilk otuz iki önermesini Elements adlı kitabındaki sıraya
göre bulmuştur. Otuz ikinci önerme ise, bir üçgenin iç açılarının
toplamı ile ilgili ispatıdır.
Pascal on dört yaşına gelince,
Mersenne tarafından yönetilen ilmi tartışmalara kabul edildi. Bu
tartışmaların yapılması, Fransız İlimler Akademisini doğurdu. Pascal
kendi kendine bir geometrici olmuştu. Baba Pascal'ın hükümet
makamlarıyla boğuşması aileyi kötü duruma düşürdü. Güzel ve parlak kız
kardeşi Jacqueline, vergi konusunda babası ile anlaşmazlığa düşen
Cardinal de Richelieu'yu eğlendirmek için, önünde oynatılan bir oyunda
kendisini tanıtmadan oyuna çıkar. Kendini hayran eden artistin kim
olduğunu öğrenen Cardinal, tüm aileyi bağışlar ve ondan sonra baba
Pascal'a bir memurluk verir.
Pascal, on altı yaşından
önce, 1639 yılında, geometrilerin en güzel teoremini ispat etti. On
dokuzuncu yüzyılda yaşayan İngiliz matematikçisi ünlü Sylvester,
Pascal'ın bu büyük teoremine "kedi beşiği" adını vermiştir. Pascal, on
bir yaşına gelince sesler hakkında bir eser vermiştir. On altı
yaşındayken, konikler üzerine bir eser yazarak, ünlü Descartes'i
hayretlere düşürmüştür. On sekiz yaşına gelince, şimdi Paris sanayi
müzesinde saklanan hesap makinesini bulmuştur. Fizikte, havanın
ağırlığını, sıvıların denge halini ve basıncı hakkında Pascal
kanunlarını bulmuştur. Apollonius ve başkalarının çalışmalarını birer
sonuç kabul eden dört yüz tane önerine ortaya koymuştur. Bu eserin tümü
basılamadığı için, bir daha da ele geçmemek üzere kaybolmuştur. Fakat,
Leibniz bu eserin bir kopyasını görmüş ve onu inceleme şanslılığına
ermiştir. Pascal'ın bu eseri geometrik bir metrik olmayıp bir izdüşüm
geometrisidir. Aristo, matematiği çokluklar ilmi diye tanımlıyordu.
Oysa Pascal'ın geometrisinde çokluk yoktur.
Pascal, on
yedi yaşından ölümü olan otuz dokuz yaşına kadar ızdırapsız ve acısız
gün görmedi. Hazımsızlık, mide ağrıları, uykusuzluk, yan uyuklamalar ve
bu ağrıların verdiği gece kabusları onu yedi bitirdi. Böyle olmasına
karşın, yine de bu ağrılar içinde durmadan çalışıyordu.
Yirmi üç yaşlarında, kız kardeşinin baskı ve etkisiyle Hıristiyan
dinine ve bunun içinde bazı tarikatlara girdi. Bu konuda epey
sarsıntılar da geçirdi. Fakat, yine onda matematik ağır bastı. Pascal,
hurma ağaçları gibi tepeden kurumaya başladı. Aynı yıl hazım organları
bozuldu. Bu ara geçici bir felç geçirdi. Bu ona çok ağrılar verdi. Her
şeye rağmen, düşüncesi ve kafasının çalışmaları sürüyordu.
1648 yılında Toriçelli'nin (1608 -1647) çalışmalarını inceleyerek, onun
da önüne geçti. Yükseklikle basıncın değiştiğini saptadı. Descartes,
Pascal'la çeşitli konuları konuşmak ve özellikle barometre hakkında
bilgi almak için geldi. Bu iki bilginin yaradılış ve ruhsal durumları
pek uyuşmuyordu. Descartes, konikler üzerine yazılan eserin on altı
yaşında bir çocuk tarafından yazıldığına inanmayı açıkça kabul etmedi.
Daha da ileri giderek, Pascal'ın barometre deneyleri düşüncesini,
Mersenne'nin çalışmalarından çalmış olmasından şüphelendi. Descartes'le
Pascal'ın aralarında çekememezliğe neden olan üçüncü konu din üzerine
olan düşüncelerindeki ayrılıklardı. Descartes Cizvitleri tutuyor,
Pascal'sa Jansen'in mezhebini savunuyordu. Pascal'ın açık sözlü kız
kardeşi Jacqueline'nin sözlerine bakılırsa, bu iki dahi birbirlerini
oldukça kıskanıyorlardı. Bu nedenle de, adı geçen yukarıdaki görüşme ve
ziyaret soğuk bir buluşma olmuştu. Descartes'in genç dostuna bazı
öğütleri oldu. Pascal da onu ciddiye almadı. 1658 yılının bir
gecesinde, uykusuzluk ve diş ağrılarından kıvranan Pascal, kerpetenin
egemen olduğu bir zamanda, korkunç ağrılarını unutmak amacıyla, birçok
ünlü matematikçinin uğraştığı zarif sikloid eğrisine daldı. Tüm
ağrılarının geçtiğini gördü. Ya da, sikloid üzerine o kadar daldı ki,
tüm ağrı ve acılarını unuttu. Tam sekiz gün sikloid geometrisi üzerinde
çalıştı. Bu eğri ile ilgili olan çeşitli problemleri çözmeyi başardı.
Bu buluşlarının bazılarını takma Amos Detonville imzasıyla, Fransız ve
İngiliz matematikçilerine meydan ,okumak amacıyla basılmıştır. 1658
yılında kendini oldukça hasta hissetti. Kısa aralıklarla gelen
uyuklamalar dışında, şiddetli ve dinmek bilmeyen baş ağrıları ona çok
eziyet ediyordu. Tam dört yıl bu ağrılarla kıvrandı. 1662 yılının
haziran ayında otuz dokuz yaşındayken öldü. Ölümünden sonra yapılan
otopsisinde, ağrılarının nedeninin ciddi bir beyin hastalığından ileri
geldiği saptandı.
Pascal, Fermat ile birlikte olasılıklar
kuramını kurmakla, yeni bir matematik dünyası yaratmış oluyordu. Bu
kuramın tüm inceliklerini ortaya döktü. Bu kuramı oluştururken,
Fermat'la sürekli haberleşmişlerdir. Yapılan bu mektup görüşmeleri
incelendiğinde, bu kuramın gerçek kurucularının Pascal ile Fermat'ın
eşit payları olduğu görülür. Yaptıkları şeyler temelde aynı, fakat
derinlemesine inilmeleri ayrı ayrıdır. Bu arada Pascal'ın düştüğü ufak
hatayı Fermat belirtince, Pascal da bu hatasını hemen düzeltti. Bu
haberleşmedeki ilk mektuplar kaybolmuşsa da, daha sonraki mektuplar
hala eldedir.
Bu büyük olasılıklar kuramının çıkış
nedeni, Pascal'a kumarbaz Chevalier de Mere tarafından önerilmesiydi.
En önemli görevi de elli iki kağıt oyunu oynuyordu. Bu ara tavla
zarlarının, şekilleri aynı olan ayrı renkli bilyelerin önemi büyüktür.
Buna bağlı olarak, ünlü Pascal üçgeni doğdu. Pascal'ın bu üçgeni, daha
sonraki yıllarda çok kullanıldı. Özellikle seri açılımları ve binom
açılımı bu yöntemle kolaylıkla bulunur.
1
11
121
1331
14641
Pascal üçgeni, binom açılımındaki katsayıları bulmaya yarar. Pascal'ın
bu üçgeni, olasılıklar kuramında da ustalıkla kullanılır. Bu üçgen,
biyolojideki uygulamalar, matematik, istatistik ve pek çok modern fizik
konularında uygulama alanı bulunur.
Hıristiyan dini,
mezhepler ve sonu gelmez ağrılar içinde bir dahi maddi olarak yok olup
gitmiştir. Fakat, bıraktıklarıyla yaşamaktadır.
Anasayfa 
Konu: Pascal (1623 - 1662) 