Difteri (kuş Palazı)

Difteri, halk arasında kuşpalazı olarak da bilinen, corynebacterium diphteriae isimli [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.], [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.], [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ve [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yaralarda yerleşmesiyle ortaya çıkan bulaşıcı bir hastalık.
Bebeklerin 2-4 ve 6. aylarında tatbik edilen DBT karma aşısı içinde
yer alan ve difteri mikrobunun toksininin sayıflatılmasıyla yapılan
difteri aşısının yaygın olarak kullanılması sebebiyle, günümüzde
aşılanmayanlarda tek tük ortaya çıkan bir hastalıktır.
Difteri [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.],
düz veya hafif bükük silindir şeklindedir. Kalınlık ve boyları
değişiktir. 34-38 derecede ürerken toksinini (zehirini) salgılar. [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.], insan ve bütün hayvanlar için oldukça tehlikelidir. Dokularda harabiyet ve sinirlerde [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yapar.
Difteri oldukça yaygın bir hastalıktır. Soğuk mevsimlerde daha fazla
görülür. İki yaşından önce sadece burun ve yara difterisi şeklinde
raslanır. Çocuğa annesinden geçen [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] onu bir süre hastalıklardan korur. Kuşpalazı tablosunu yapan tipik difteri özel bir [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] türüdür. Tipik hastalığını yapabilmesi için boğazın [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] dokusunda ve özellikle [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
tutunması gerekir. Bademcikler ancak iki yaşından sonra
olgunlaştıklarından ancak bu yaşlarda hastalığa duyarlık başlar. Daha
sonra çocuk dış çevre ile temasa geçer. Oyun yaşında devamlı olarak
sıcak-soğuk ve dış ortam etkilerine maruz kalır. Boğazda adi bakteri [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
olur, doku direnci kırılır. Bu arada difteri basili de girerse,
hastalığın özel tablosu meydana gelir. Bir şahıs erişkin yaşlarına
kadar difteri basili ile temas etmemiş ise her yaşta hastalığa
yakalanabilir. Büyüklerin hastalığı çocukların hastalığına göre daha
hafif geçmektedir.
Difterinin bulaşmasında hastalar ve taşıyıcılar rol oynamaktadır. Portör
denilen taşıyıcılar hastalığı bulaştırabilme özelliğinde olan ancak
kendileri hastalık belirtilerini gösteremeyen kişilerdir. Bunlar boğaz
salgıları ile devamlı olarak difteri basilini yayarlar. Hastanın
kullandığı çamaşır, havlu, yemek takımları, oyuncaklar, vasıtasıyla
bulaşabilir.
Difterinin kuluçka dönemi ortalama 2 ila 4 gün arasında değişir.
Hastalık belirtileri


Difteri mikrobu, yerleşmiş olduğu organa göre değişik belirtiler
yapar. Tek başına difteri denince boğaz difterisi anlaşılır. Ayrıca [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] difterisi (krup), burun difterisi vardır.
Boğaz difterisi


Sinsi olarak başlar. Hastalarda neşesizlik, halsizlik, [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] olur. Bazen titreme ile 39-40 °C'ye çıkan [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.], [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ve kusma ile başlayabilir. Toksinin kana karışmasının ilk günlerinde [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] hızlanır. Hastanın rengi soluk sarıdır.
Difteri basili genellikle bademcikler üzerinde, bazen de yutak
üzerinde yerleşmiştir. Bademcikler kızarmıştır, hafif şiştir. İlk 24
saat sonunda, bademcikler üzerinde sarı-gri renkte bir-iki nokta
belirir, sonra bunlar genişleyerek bir gün içinde bütün bademcik
yüzeyini kaplayan yalancı bir zar yapar. Bu zar giderek çevreye
yayılır. Hastanın ağzı fena kokar. Çevre dokular şişmiştir. Yutak
daralır, yutmayı imkânsız bir hale getirir. [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.], gırtlağa doğru da ilerleyerek, nefes almayı da zorlaştırır. Yalancı zar, altındaki [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
(örtüye) sıkıca yapışmıştır. Zorlanarak kaldırılırsa, altındaki mukoza
kanar. Zarı kaldırılmış mukoza üzerine ertesi gün bakılırsa yeniden zar
meydana geldiği görülür.
Difteride boyundaki [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bezeleri şişer, bu bezeler basmakla ağrılıdır. Hastalığın başlangıcında görülen başağrısı, solukluk, halsizlik, hızlı [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.], idrarda [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bulunması mikrobun zehirinin kana geçmesi ile ilgili belirtilerdir. Her geçen gün bunlar biraz daha ilerler. [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] iyice gevşer, hasta çok halsiz ve sıkıntı içindedir. Bazan şuur bozuklukları ve [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] görülebilir. Şiddetli durumlar [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ile sonuçlanır. En mühim belirtiler dolaşım sisteminde görülür. Önce nabız sayısı artar. Hastalığın ikinci haftasında [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
oldukça düşen hastanın uçuk olan rengine morarma da eklenir. Kalp
sesleri giderek zayıflar, nabız sayısı azalır, kalp yetmezliğe girer.
Çünkü [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.], kalp kasına da etki eder. Ağır vakalar ve zamanında [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] alınmayanlar, genellikle ikinci haftanın sonunda ölürler. Hiç [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] yapamama hali, ölümün yakın olduğunun habercisidir. Zehirlenmenin çok fazla olduğu vakalarda ağız ve burun [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] olur ki bunlar da ölümle sonuçlanır.
Difteri en çok [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] karışır. Hekimin bunu nazarı dikkate alması gerekir. Gırtlak difterisi (Krup)


Genellikle 1 ila 5 yaşları arasında bulunan çocukların tehlikeli bir hastalığıdır. Hastalığın 3 dönemi vardır.
Disfoni (Ses kısıklığı) dönemiAteş, [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ve ses kısıklığı ile [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] başlar. İlk zamanlar, bir soğukalgınlığı şeklindedir. Öksürük çift sesli havlar gibi ve serttir. [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] şiştir ve kızarıktır. İlk günlerde küçük olan yalancı zarlar hızla yayılır şişlik artar. Ses kısıklığı 2-3 gün sürer.Ara ara gelen nefes darlığı dönemiŞişlik ve yalancı zarlar, solunumu engellemektedir. Hava daralmış aralıktan geçerken bir ses çıkartır. [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
nöbetleri, hastanın heyecanlanmasından sonra veya kendiliğinden olur,
birkaç saate kadar sürer. Başlangıçta nöbetler arası uzundur. Sonra
gittikçe sıklaşır, ileri dönemde nöbet sırasında çocuk boğulur gibidir.Nefes alamama dönemiGırtlak difterisinin sonudur. [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
tembelleşir, refleksler zayıflar. Hasta aldatıcı bir sükunete girer.
Kalp hızlı çarpar, solunum çok sathidir. Renk soluk mavi olur. Bundan
sonra [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] giren hastada, arada sırada görülen [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] hayat sona erer.
Gırtlak difterisi, ya burun difterisinden sonra veya boğaz difterisinin yayılması ile olur.
Burun difterisi


Belirtisi azdır, en mühimi tek veya iki yanlı burun akıntısıdır. Hastalık eskidikçe akıntı koyulaşır, [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
ve kanlı bir nitelik alır. Çok kez akıntı nezle sanılarak önem
verilmediğinden hastalık geç tanınır. Burundan zehirin kana karışması
az olduğundan kalp ve damar belirtileri ve [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
rastlanılmaz. Uzun süre tedavisiz kalan burun difterisi zehiri iç
kulağı etkileyerek sağırlık yapabilir. Bazan gırtlak difterisine yol
açabilir.
Burun difterisi genellikle iki yaşından önce görülür.
Solunum yolları dışı mukoza difterileri


[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] difterisi nadirdir. Burunda veya boğazda bulunan difteri [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] aracılığı ile orta kulağa geçmesinden olur. Ateş, kulak ağrısıyla başlar. Zar delinebilir. [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] bir akıntı vardır.
Göz difterisi de nadirdir. Genellikle boğaz, burun difterisi
bulunanların mikrobu, gözlere bulaştırması sonucu meydana gelir. Tedavi
edilmezse körlükle neticelenir.
Dölyolu difterisi


Daha çok yaralanmalarda ve cinai düşüklerde veya nadir olarak operasyonlar ([Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.])
sonucunda görülmektedir. Mikrop, tozlarla yara üzerine gelir veya
taşıyıcı kişilerden bulaşır. Değişik büyüklükte yuvarlak, oval veya
düzensiz sınırlı, gri-sarımtrak renkte deri gibi kalın bir cerahat
örtüsü yapar. Had vakalar kısa sürede, müzmin olanlar ise birkaç ayda
kendiliğinden iyi olur.
Difteri felçleri


3 ila 7 hafta içinde meydana gelirler. Felçlerin en çok görüldüğü yerler yumuşak damak, göz, kalp, yutak, gırtlak, [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
adalesi, çevresel sinirler ve bacaktır. Bu felçler, mikrobun zehirine
bağlı olarak hasıl olur. Felç olan organların vazifelerini
yapamamalarına bağlı olarak değişik belirtileri ortaya çıkar. Mesela
yumuşak damak felç olursa, hastanın içtiği su, burundan gelir ve hım
hım konuşur. Hasta iyiliğe dönerse, bu felçlerde yavaş yavaş iyileşir.
Difteri teşhisinde kullanılan [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.], hastalarda çok defa pozitiftir. Hastanın kanında toksine (zehire karşı) savunma cisimciklerinin ([Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]) bulunmadığını gösterir. Tedavi [[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]]


Hasta yatak istirahatine alınır (1.5-2 ay). Özel tedavi antitoksik [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
yapılır. Bu serum kandaki difteri zehrini, etkisiz hale getirir. Ayrıca
difteri zehiri, böbrek üstü bezini de etkilediğinden bu hastalara [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ihtiva eden ilaçlar iyi gelir. Direkt olarak difteri [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] öldürmesi için de yüksek doz [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] gerekir. Hastaya serum takılır. Ağızdan da uygun sulu besinler verilir.
Gırtlak difterisinin nefes darlığı döneminde hayat kurtarıcı olarak,
çok kere boğazı dışardan delip, havanın buradan kolay giriş-çıkışını
sağlamak gerekebilir ki, bu işleme, [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ismi verilir.
Difteriden korunma


Bunu sağlamak için:

1. Hastalar, tecrit edilmelidir.
   
2. Difteri mikrobunu taşıyan şahıslar testlerle tesbit edilip tedaviye alınmalıdır.
   
3. Her çocuğa okul öncesi yaşlarında difteri aşısı yapmalıdır.
   Okullarda ve sağlık ocaklarında bu aşı, karma aşılar içerisinde
   uygulanmaktadır.
   

Tarihçe


1826 da [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]
tarafından klinik bulgular tarif edilerek Difteri adı verilmiştir.
Bretonneau membranöz kruplu bir hastada kızıldan difteriyi ayırarak
tarif etmiştir. 1923 de hastalığın emin ve etkili aşısı bulunarak
uygulamaya konmuştur. 1883 de difteri basili [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] tarafından tarif edilmiş ve [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] tarafından kültürü yapılmıştır ve bu nedenle de 1884 den itibaren Klebs-Loeffler basili adı verilen bu basilin hastalığın [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] sorumlu olduğu kabul edilmiştir. 1888 de [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] ve [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] basilin imal ettiği ekzotoksini tarif ederek myokardit ve nöritin nedenlerini açıklamışlardır. 1893 de [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] toksinin antitoksin tarafından nötralize edilerek insan ve hayvanlarda immunite sağladığını göstermiştir. [Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.]'de Ramon toksini formalinle birleştirerek toksoid yapmış ve immünizan ajan olarak kullanmıştır.