ETİK’İN
PROBLEMATİĞİ VE YAKLAŞIMLAR
A- KİŞİ VİCDANI KARŞISINDA EVRENSEL
AHLAK YASAININ OLUP OLMADIĞI PROBLEMİ
1-EVRENSEL AHLAK YASASININ
VARLIĞINI REDDEDENLER
a)HEDONİZM (haz ahlakı): Kurucusu
Aristippos’tur.O’na göre haz veren şey “iyi”,haz vermeyen “kötü”dür.İnsan
sadece kendi yaşadığı hazzı bilebilir.Başkalarının hazzını bilemez.Bu nedenle
evrensel ahlak yasası yoktur.
b)Fayda ahlakı: Bireye yarar sağlayan
davranış “iyi”,sağlamayan “kötü”dür.Yararlı olan kişiden kişiye değiştiği için
evrensel ahlak yasası yoktur.
c)Bencillik (egoizm):Bencillik, başkalarını dikkate
almadan sadece kendi çıkarını düşünme anlamına gelir.İnsanın yalnızca kendi
“ben”ine uygun olanı “iyi”nin ölçütü sayan düşüncedir.
Hobbes’a göre insanı yönlendiren ‘kendini sevme’ ve ‘kendini koruma’
içgüdüsüdür.Bu yaklaşıma göre evrensel ahlak yasası yoktur.
d)Anarşizm: Başta devlet olmak üzere tüm
baskıcı kurumların ortadan kalkması gerektiğini öne süren öğretidir.Temsilcisi
Max Stiner ‘dir.Evrensel ahlak yasasını reddeder.O tüm ahlaki değerlerin bir
takım soyutlamalardan ibaret olduğunu düşünür.
e)F.Nietzche (Niçe):O’na göre yapılması
gereken;insanlığı ahlaktan kurtarmaktır.İnsan doğasına yaraşan,
güçlü,korkusuz,acımasız olmaktır.Oysa tüm ahlaklar insanın güdülerini
köreltir,onu pasifliğe yöneltir.
Nietzche’ye göre;toplumda iki tür insan ve bunların oluşturduğu iki tür sosyal
sınıf vardır. Birincisi Halk Sınıfı;sürü durumundadır.Din ve ahlak kuralları bu
sınıf için yeterlidir.İkincisi Seçkin Sınıf;Seçkin sınıfa yakışan ahlak,
insanın doğasına uygun olan,bireyci,bencil,acımasız ahlaktır.Amaç,”üstün
insan”a ulaşmaktır.Üstün insan; sıradan,korkak,zayıflığı öğütleyen vicdan
ahlakından kurtulup “iktidara doğru giden güç”ahlakına ulaşmakla oluşur.O’na
göre “güç” enyüce iyi;yenilgi,kaybetmek,zayıflık ise kötüdür.İnsan için gerekli
olan güçlü olmaktır.
f) J.P.Sartre(Existansiyalizm-varoluşçuluk): İnsanın kendi varoluşunu
ancak özgürce davranarak gerçekleştirebileceğini savunur.Ancak bu özgürlük
sınırsız değil,sorumlulukla belirlenmiştir.Sartre’a göre insan insanlığını
kendisi yapar,değerlerini kendisi yaratır,yolunu kendisi seçer.Bu nedenle
seçiminde tek başınadır ve sorumluluklar da kendisinindir.